ประวัติแพทย์แผนไทย เริ่มต้นเชื่อกันว่ามาจากแพทย์ชาวอินเดียที่ชื่อว่าท่าน “ชีวกโกมารภัจจ์ ซึ่งเป็นแพทย์ประจำตัวขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ที่แพทย์แผนไทยทุกคนจะเคารพและยกย่องให้เป็นบรมครูด้านการแพทย์แผนไทย ซึ่งจากในอดีตแพทย์แผนไทยได้พัฒนามาอย่างต่อเนื่อง โดยมาหลักฐานสำคัญที่ถูกค้นพบมากมายเช่น ยุคก่อนสุโขทัย เริ่มมีการตั้งสถานพยาบาล ต่อมาในยุคสุโขทัย ก็พบศิลาจารึกของพ่อขุนรามคำแหง ว่าได้สร้างสวนสมุนไพรบนเขาหลวง
ยุคกรุงศรีอยุธยา เริ่มมีการรักษาด้วยการนวด มีการทำตำรายา หรือที่เรียกว่า “ตำราโอสถพระนารายณ์” และการรักษาแบบตะวันตกเริ่มเข้าในไทย
ประวัติแพทย์แผนไทย ยุครัตนโกสินทร์
รัชการที่ 1 ทรงให้รวบรวมและจารึกตำรายาไว้ตามศาลาราย เริ่มมีการตั้งกรมหมอ
รัชกาลที่ 2 ได้ให้ผู้ที่รู้สรรพคุณยา และชำนาญโรคผู้ที่มีตำรายา เข้าทูลเกล้าฯถวาย จึงได้ตำรายา 2 เล่มคือ ตำรายาในโรงพระโอสถ กับตำราพระโอสถ
รัชกาลที่ 3 ได้มีการปฏิสังขรณ์ วัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม เพื่อเป็นแหล่งความรู้กับประชาชน มีการจารึก ตำรายา ตำราหมอนวด เภสัชสมุนไพร ฯลฯ
รัชกาลที่ 5 ได้มีการก่อตั้งศิริราชพยาบาล เริ่มมีการเรียนการสอน มีการรักษาในรูปแบบแพทย์แผนไทย และตะวันตกร่วมกัน
รัชกาลที่ 6 เป็นจุดเปลี่ยนสำคัญของประวัติแพทย์แผนไทย เพราะได้มีกฎหมายควบคุมการแพทย์แผนโบราณ จึงทำให้หมอแผนโบราณเลิกอาชีพไปเป็นจำนวนมาก
รัชกาลที่ 7 ได้ออกกฎหมายแบ่งการประกอบโรคเป็น 2 แบบคือ แผนปัจจุบัน กับแผนโบราณ
รัชกาลที่ 8 มีการศึกษาวิจัยสมุนไพรเพิ่มขึ้นเพราะสงครามโรคครั้งที่ 2 ทำให้ขาดแคลนยา โดยผลงานที่เด่นที่สุดคือ ได้ทำวิจัยสมุนไพรที่ใช้รักษาไข้มาลาเรีย
รัชกาลที่ 9 การแพทย์แผนไทยได้รับการฟื้นฟูขึ้นได้มีได้การจัดตั้งกรมพัฒนาการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือกเพื่อในการรักษาโรคของประชาชน ควบคู่ไปกับการแพทย์แผนปัจจุบัน ทำให้วงการแพทย์แผนไทยมีการพัฒนาขึ้นอีกครั้ง
ปัจจุบันแพทย์แผนไทยมีทั้งหมด 4 สาขา
1. สาขาเวชกรรมไทย – ตรวจหาสาเหตุของการเกิดโรค หลังจากนั้นจึงรักษาตามแนวทางแพทย์แผนไทย
2. สาขาเภสัชกรรมไทย – เป็นการผลิตยา ตามวิธีของแพทย์แผนไทย
3. สาขาผดุงครรภ์ไทย – เกี่ยวกับการดูสุขภาพของแม่ และเด็ก ทั้งก่อนคลอดหลังคลอด ถึงแม้ปัจจุบันการคลอดแผนไทยจะไม่นิยม แต่ก็ใช้ในการดูแลสุขภาพหลังคลอดมากขึ้น
4. สาขาการนวดไทย – ในประวัติแพทย์แผนไทย การนวดนิยมมาอย่างยาวนาน เพื่อแก้อาการเจ็บป่วยเมื่อยล้า จนกระทั่งปัจจุบันการนวดแผนไทยถือว่าได้รับความนิยมไปทั่วโลกเลยทีเดียว
